Odkrywanie świata Fryderyka Kremsera.

By człowiek wiedział, na co patrzy, i rozumiał, gdzie żyje…

W 2018 r. Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu przystąpiło do realizacji projektu pn.: Odkrywanie świata Fryderyka Kremsera. Celem tego projektu jest organizacja wystawy fotografii artystycznej Fryderyka Kremsera – urodzonego w 1930 r. w Bytomiu i zmarłego w 1995 r. w Opolu wybitnego polskiego artysty fotografa, krajoznawcy, regionalisty, poety, dziennikarza, członka Związku Polskich Artystów Fotografików, prezesa opolskiej delegatury Związku Polskich Artystów Fotografików, prezesa Opolskiego Towarzystwa Fotograficznego, wieloletniego przewodniczącego Komisji Fotografii Krajoznawczej Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, założyciela Konwersatorium im. Josepha von Eichendorffa, współtwórcy polskiej szkoły fotografii krajoznawczej i animatora życia kulturalnego.

O wyborze fotografii składających się na ekspozycję zadecydowały ich walory artystyczne i etnograficzny charakter wystawy poświęconej szeroko rozumianej kulturze ludowej – materialnej i niematerialnej – oraz dziedzictwu krajobrazowemu Śląska Opolskiego. Dzięki temu fotografie te tworzą spójny tematycznie cykl, któremu nadano tytuł Odkrywanie świata Fryderyka Kremseraz dopiskiem: By człowiek wiedział, na co patrzy, i rozumiał, gdzie żyje… Cykl obejmuje łącznie 100 fotografii, które przedstawiają typy ludzkie, ludzką pracę, zwyczaje i obrzędy oraz krajobrazy. Są to dzieła reprezentujące wysoki poziom artystyczny, zatem ekspozycja, popularyzując je i promując ich autora, zyskuje status wystawy sztuki.

Integralną częścią wystawy jest pokaz filmu dokumentalnego z 1995 r. pt.: Mój śląski węzeł w reżyserii Leszka Barona (czas emisji 44 min.). Film traktuje o Fryderyku Kremserze i jego pracy twórczej, toteż współgra tematycznie z wystawą i towarzyszącymi jej imprezami. Zostały w nim wykorzystane archiwalne nagrania wypowiedzi bohatera filmu na temat życiowych i twórczych doświadczeń, które ukształtowały jego postrzeganie świata, świadomość kulturową i poczucie narodowej tożsamości. Narracja Kremsera w połączeniu z ekspozycją jego prac wywołuje złudzenie, że artysta osobiście prezentuje swoje prace. Oprócz tego zachęca do szerszego spojrzenia na złożoną historię Śląska, a tym samym na śląskie dziedzictwo kulturowe, zarówno materialne, jak i niematerialne, oraz skłania do refleksji na temat tożsamości narodowej i świadomości kulturowej mieszkańców tego regionu.

Kontynuację wątków wystawy zapewnią promujące dziedzictwo kulturowe regionu działania towarzyszące o charakterze dydaktycznym, takie jak spotkanie z zaproszonymi gośćmi i dyskusja z udziałem moderatora (historyka, eksperta tematu) podczas wernisażu i po premierowej emisji filmu. Do działań tych zaliczają się również zaplanowane w późniejszym terminie cykliczne spotkania autorskie z tworzącymi współcześnie śląskimi fotografami, które podobnie jak wystawa noszą tytuł: Odkrywanie świata, a także bezpłatne warsztaty fotograficzne i zajęcia o charakterze edukacyjnym, mające pobudzić świadomość kulturową u młodych adeptów sztuki fotograficznej ze Śląska.

Pokłosiem omawianego projektu – co należy tu dobitnie podkreślić – jest zarchiwizowana wersja cyfrowa wybranej na wystawę części uszkodzonego w znacznej mierze w czasie powodzi w 1997 r. dorobku Kremsera, stanowiącej cenne dziedzictwo kulturowe regionu. Powstanie tej wersji poprzedziły żmudne prace obejmujące badanie stanu zachowanej spuścizny po wybitnym opolskim artyście fotografie i dobór materiału fotograficznego na ekspozycję. Digitalizacja wyselekcjonowanego materiału miała na celu zabezpieczenie zagrożonych obiektów, żeby zapobiec całkowitej ich utracie, a także uzdatnienie ich do pokazania na wystawie i opublikowania zarówno w przygotowywanym katalogu, jak i na stronie internetowej wystawy, działającej pod adresem: www.fryderykkremser.pl.

Wystawie towarzyszy 128 stronicowy katalog, w którym opublikowano informacje o projekcie, teksty dotyczące Fryderyka Kremsera oraz reprodukcje stu wystawowych fotografii z krótkimi opisami.

Dbając o wysoki poziom merytoryczny organizowanej wystawy, Muzeum Wsi Opolskiej zaprosiło do współpracy przy realizacji projektu wybitnych ekspertów. Tworzą oni zespół, do którego weszli artyści fotograficy Sławoj Dubiel, Sławomir Mielnik i Waldemar Kremser. Pełnią oni funkcję konsultantów merytorycznych wydarzenia, którzy są odpowiedzialni za wybór materiału fotograficznego na wystawę oraz jego rzetelne opracowanie i digitalizację. Oprócz tych trzech osób w zespole znalazł się też artysta grafik Marek Krajewski, który odpowiada za całokształt aranżacji wystawy, w tym za projekty graficzne i wizualizację wydarzenia. Do zespołu ekspertów zaproszono również Joachima Sosnowskiego – inicjatora ratowania zbioru dzieł Fryderyka Kremsera, znawcę jego twórczości i autora tekstów o tym artyście. Rola moderatora spotkań odbywających się podczas wernisażu i po emisji filmu została powierzona osobie o wysokich kwalifikacjach i świetnie orientującej się w temacie, którą jest dr Mariusz Patelski – historyk, pracownik naukowy Katedry Kultury i Biografistyki Instytutu Historii Uniwersytetu Opolskiego. Pomysłodawczynią przedsięwzięcia, autorką scenariusza i kuratorem wystawy jest historyk Magdalena Górniak-Bardzik – pracownik Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu.

Współpraca z opolską Fundacją 2.8, zajmującą się popularyzacją, promowaniem i wspieraniem różnych form fotografii oraz jej twórców, umożliwiła zorganizowanie w ramach projektu wspomnianych wyżej warsztatów fotograficznych oraz trzech spotkań autorskich z artystami fotografikami jako imprez towarzyszących. Spotkania zostaną poprowadzone przez współczesnych doświadczonych i uhonorowanych wieloma nagrodami artystów fotografików, którzy opowiedzą o swojej twórczości i ją zaprezentują pod hasłem: Moje odkrywanie świata, uwzględniając temat wystawy. Tymi artystami fotografikami są Sławoj Dubiel, Sławomir Mielnik oraz Tomasz Liboska. Spotkania są kierowane do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych historią i kulturą Śląska Opolskiego, krajoznawców, fotografów amatorów i profesjonalistów. Warsztaty fotograficzne zaś są przeznaczone dla młodzieży i osób dorosłych zajmujących się fotografią amatorsko. Część teoretyczna warsztatów zostanie zorganizowana w formie wykładu, natomiast część praktyczną będzie stanowić plener fotograficzny w skansenie, czyli na terenie Muzeum Wsi Opolskiej. Prace uczestników warsztatów powstałe w czasie tego pleneru złożą się na wirtualną wystawę, która podobnie jak wystawa dzieł Kremsera, ma osobną zakładkę na stronie internetowej wydarzenia.

Dzięki współpracy z Fundacją 2.8 i opolską delegaturą Związku Polskich Artystów Fotografików wystawa Odkrywanie świata Fryderyka Kremseraznajdzie się w programie ósmej edycji Opolskiego Festiwalu Fotograficznego. Jest to duża i ważna impreza na kulturalnej mapie Opola odbywająca się rokrocznie, począwszy od 2011 r., która zyskała już wysoką rangę i ogólnopolski zasięg. W bieżącym roku festiwal trwać będzie od 28 września do 28 października.

Podjęto też standardowe działania promocyjne, które objęły druk plakatów i zaproszeń na wystawę oraz założenie strony internetowej wydarzenia www.fryderykkremser.pl, na której oprócz wspominanych już wirtualnych wystaw fotografii można znaleźć zapowiedzi imprez zaplanowanych w ramach projektu. W przyszłości na tej stronie zostaną opublikowane relacje z wernisażu, autorskich spotkań z fotografami i z warsztatów fotograficznych. Na stronie można obejrzeć nakręcony w ramach projektu trailer, czyli zwiastun wydarzenia. Jest on emitowany również na stronie internetowej i portalach społecznościowych Muzeum Wsi Opolskiej, a także na bilboardach wiszących przy kasach biletowych skansenu i na budynku Centrum Wystawienniczo-Kongresowego w Opolu przy ulicy Wrocławskiej. W tygodniu poprzedzającym otwarcie wystawy zapowiedzi wydarzenia pojawiały się też w lokalnych mediach.

Pomysł, scenariusz, nadzór nad realizacją projektu:
Magdalena Górniak-Bardzik

Redakcja merytoryczna katalogu:
Magdalena Górniak-Bardzik

Teksty:
Magdalena Górniak-Bardzik
Joachim Sosnowski
Jarosław Gałęza

Wybór materiałów na wystawę:
Sławoj Dubiel
Sławomir Mielnik
Waldemar Kremser
Magdalena Górniak-Bardzik

Opracowanie fotografii wystawowych:
Sławoj Dubiel
Sławomir Mielnik
Waldemar Kremser

Projekt i aranżacja wystawy, projekt, opracowanie graficzne skład
i łamanie katalogu oraz materiałów promocyjnych:
Grafis Marek Krajewski

Korekta:
Jolanta Brodziak

Projekt strony internetowej wystawy:
Kamil Pieśniewski

Trailer:
Sławomir Mielnik

Patronat medialny nad projektem objęły:
TVP Opole
Radio Opole
Radio Doxa
Nowa Trybuna Opolska

Publikowane fotografie pochodzą ze zbiorów Waldemara Kremsera

Wystawa Odkrywanie świata Fryderyka Kremsera została ulokowana na piętrze XVIII-wiecznego spichlerza folwarcznego z Grudyni Małej w Muzeum Wsi Opolskiej na powierzchni 180 kwadratowych. Można ją odwiedzać od 14 września do 31 października 2018 r.

Magdalena Górniak-Bardzik
kurator wystawy