Fryderyk Kremser (1930–1995)

Opolski artysta fotografik, który należał do czołówki fotografów krajoznawczych naszego kraju i był głównym przedstawicielem tego nurtu na Śląsku Opolskim.

Urodził się 6 września 1930 r. w Bytomiu w rodzinie Ślązaków. Dzieciństwo i młodość spędził w Koźlu, gdzie Kremserowie zamieszkali w 1933 r. Tam też zastał go wybuch II wojny światowej. Wskutek splotu wojennych wydarzeń w 1945 r. trafił do amerykańskiego obozu jenieckiego w zachodnich Czechach, z którego po dwóch miesiącach został zwolniony i skierowany do pracy w majątku ziemskim w Turyngii. Do Koźla wrócił dopiero w 1947 r. Po powrocie uczęszczał na 120-godzinny wieczorowy kurs repolonizacyjny, po którego ukończeniu mógł podjąć naukę w kozielskiej Publicznej Średniej Szkole Zawodowej. Równocześnie, tj. w latach 1947–1949, terminował w miejscowym zakładzie fotograficznym u mistrza fotografii Ottona Liebecka-Libczyńskiego – absolwenta wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych. Tam zdobył gruntowną wiedzę i umiejętności w zakresie rzemiosła fotograficznego. Odkrywszy w sobie pasję do fotografowania, starał się bowiem zgłębić tajniki mistrzowskiego warsztatu, dociekając, jak zrobić dobry portret, jak fotografować pejzaż, a jak architekturę.

Powołany do Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” budował stocznię w Szczecinie i Nową Hutę. Po powrocie na Opolszczyznę znalazł się w gronie osób, które w 1956 r. założyły Związek Młodzieży Robotniczej. Zapisał się do PZPR (legitymację oddał w czasie stanu wojennego) i podjął pracę w Zakładach Azotowych w Kędzierzynie-Koźlu. W 1954 r. został przeniesiony do Opola. Kształcił się wtedy w liceum ogólnokształcącym dla pracujących, które ukończył, zdawszy maturę w 1955 r. W 1956 r. zawarł związek małżeński z pochodzącą z Suwałk Teresą Śląską. Z tego związku urodziło się dwoje dzieci – Krystyna i Waldemar.

Swoje zdjęcia pokazał po raz pierwszy publicznie na wystawie zbiorowej zorganizowanej w ramach Dni Opola przez Opolski Oddział Polskiego Towarzystwa Fotograficznego w 1957 r. Był już wtedy aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), który jako inspirator wystaw fotografii krajoznawczej współtworzył podwaliny polskiej szkoły fotografii krajoznawczej. Oprócz tego przyczynił się do reaktywowania Podkomisji Fotografii i Filmu Zarządu Głównego PTTK, w której pełnił funkcję wiceprezesa. Przez 30 lat stał na czele najpierw Podkomisji Fotografii Krajoznawczej Zarządu Głównego PTTK, a następnie Komisji Fotografii Krajoznawczej Zarządu Głównego PTTK. Był też prezesem Opolskiego Towarzystwa Fotograficznego i przewodniczącym Komisji Krajoznawczej Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Opolu. Sprawując te funkcje, wypracował założenia organizacyjne, metodyczne i problemowe ruchu fotograficznego. Ponadto z jego strony wyszło wiele inicjatyw społecznych. Był autorem licznych publikacji popularyzujących zabytki województwa opolskiego oraz twórczość przedwojennych artystów górnośląskich. Przede wszystkim jednak był fotografem, który z artyzmem uwieczniał w swoich dziełach piękno ojczystej ziemi śląskiej, czyniąc to swoim zawodem i sposobem życia.

W 1970 r. został wyróżniony zaszczytnym tytułem Artysty Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej (Artiste de la Fédération Internationale de l’Art Photographique), a w roku następnym Ministerstwo Kultury i Sztuki przyznało mu uprawnienia do wykonywania zawodu artysty fotografika.

W 1975 r. został członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF), a w 1981 r. wybrano go na prezesa opolskiej delegatury tej organizacji.

W 1989 r. założył Konwersatorium im. Josepha von Eichendorffa w Opolu – stowarzyszenie zrzeszające ludzi zainteresowanych niemieckojęzyczną kulturą śląską – i pod szyldem tej organizacji zaczął wydawać dwujęzyczny kwartalnik „Zeszyty Edukacji Kulturalnej. Hefte für Kulturbildung”, zostając jego współtwórcą.

Wybitny opolski fotografik, krajoznawca, regionalista, rzecznik ochrony zabytków, społecznik, inspirator i organizator wielu imprez kulturalnych, nauczyciel młodych adeptów sztuki fotograficznej swoje prace zaprezentował na ponad 200 wystawach ogólnopolskich i międzynarodowych, w tym na ponad 70 wystawach indywidualnych, zdobywając wiele prestiżowych nagród. Znacząca część tych imprez poświęcona była Śląskowi Opolskiemu.

Za swoją działalność na różnych polach został wyróżniony wieloma zaszczytnymi tytułami i odznaczeniami, oprócz tego w 1990 r. przyznano mu Wojewódzką Nagrodę Artystyczną.

Zmarł nagle 18 stycznia 1995 r. w Opolu. Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu komunalnym w Opolu Półwsi.

W uznaniu jego zasług Komisja Fotografii Krajoznawczej PTTK 1 stycznia 1998 r. ustanowiła Nagrodę Honorową im. Fryderyka Kremsera.

Powstały o nim dwie prace magisterskie. Pierwszą, zatytułowaną „Fryderyk Kremser 1930–1995. Biografia”, napisał Mariusz Dubielczyk w 1995 r., a drugą, noszącą tytuł „Fryderyk Kremser 1930–1995. Artysta fotograf” – Zygfryd Mazur w 1999 r.

Od 1996 r. jest on patronem jednej z ulic w Opolu Grudzicach.

Ważniejsze wystawy indywidualne i zbiorowe, na których zaprezentowano prace Fryderyka Kremsera

1957

Wystawa Fotografii Artystycznej – Opole (wystawa zbiorowa w ramach odbywających się po raz pierwszy Dni Opola; debiut fotograficzny)

1958

XI Wystawa Amatorskiej Fotografii Artystycznej – Kraków (wystawa zbiorowa)

1959

„Na Mazurach” – Kędzierzyn, Opole (wystawa zbiorowa)

1961

VIII Wystawa Amatorskiej Fotografii Artystycznej – Białystok (wystawa zbiorowa; dyplom honorowy)

1962

VIII Wystawa Amatorskiej Fotografii Artystycznej – Opole (wystawa zbiorowa)
XI Wystawa Amatorskiej Fotografii Artystycznej – Gdańsk (wystawa zbiorowa)
Ogólnopolska Wystawa Fotografii Krajoznawczej „Pieśń o Ziemi Naszej” – Katowice (wystawa zbiorowa)

1963

„Opolszczyzna” – Opole, Warszawa, Kędzierzyn (pierwsza wystawa indywidualna)
15 Lat Opolskiej Amatorskiej Fotografii Artystycznej – Opole (wystawa zbiorowa)
XVI Ogólnopolska Wystawa Fotografiki – Częstochowa (wystawa zbiorowa)

1964

„Zabytki Opola” – Opole
„Opole zimą” – Opole
„Szlakiem Polski Południowej” – Olsztyn, Giżycko, Opole

1965

„Zimowe impresje z Krakowa” – Opole, Kędzierzyn, Racibórz
„Czarne Anioły” – Opole, Kraków, Zielona Góra, Katowice, Racibórz, Zdzieszowice, Kędzierzyn (zdjęcia przedstawiające Ewę Demarczyk na jej koncercie w Opolu)
„Opolski sport w fotografii” – Opole (wystawa wspólna ze Stanisławem Boberem)
„Ziemie zachodnie i północne w fotografii amatorskiej” – Warszawa (wystawa zbiorowa)

1966

„Szlakiem Kopernika” – Opole, Kędzierzyn, Prudnik, Olsztyn
IV Opolska Wiosna – Opole (wystawa zbiorowa w ramach konkursu fotograficznego; II nagroda)

1967

Wystawa Fotografii Członków Opolskiego Towarzystwa Fotograficznego – Opole, Poczdam (wystawa zbiorowa)

1968

„Krapkowice” – Opole, Krapkowice, Racibórz
„Budownictwo drewniane i ludowe na Śląsku Opolskim” – Opole, Brzeg, Prudnik, Kędzierzyn (w zbiorach Muzeum Wsi Opolskiej)
„Wieczorny koncert” – Budapeszt
IV Opolska Wiosna – Opole (wystawa zbiorowa w ramach konkursu fotograficznego)
Ogólnopolska Wystawa Amatorskiej Fotografii Artystycznej – Warszawa (wystawa zbiorowa)

1969

„Gwiazdy i gwiazdeczki polskiej piosenki” – Opole
„Festiwale piosenki polskiej” – Kraków
Ogólnopolska Wystawa Fotograficzna „Człowiek i jego zakład pracy” –Bydgoszcz (wystawa zbiorowa; IV nagroda)
Międzynarodowa Wystawa Fotograficzna „INTERCLUB ’69” – Opole (wystawa zbiorowa)
Jubileuszowa Wystawa Amatorskiej Fotografii Artystycznej – Szczecin (wystawa zbiorowa; dyplom Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych)
II Ogólnopolska Wystawa Fotografii Amatorskiej „Zabytki” – Zamość (wystawa zbiorowa; dyplom Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych)

1970

„Opolskie reportaże” – Opole
„Chełm” – Warszawa
Jubileuszowa Wystawa Amatorskiej Fotografii Artystycznej – Warszawa (wystawa zbiorowa)
Ogólnopolska Wystawa Fotografii Artystycznej – Tarnów (wystawa zbiorowa; dyplom honorowy)
III Salon Portretu Artystycznego – Gdańsk (wystawa zbiorowa)
Międzynarodowy Salon Fotograficzny „Homo ’70” – Legnica (wystawa zbiorowa)
II Ogólnopolska Wystawa Fotografii Amatorskiej „Zabytki” – Zamość (wystawa zbiorowa; Nagroda Muzeum Ziemi Zamojskiej za całość prac)

1971

„W Szczebrzeszynie” – Opole, Gdańsk
„Opolskie prezentacje” – Poczdam, Babelsberg (Niemcy)
„Ludowe budownictwo” – Kraków, Gdańsk (w zbiorach Centrum Fotografii Krajoznawczej PTTK)
II Biennale Krajobrazu Polskiego – Kielce (wystawa zbiorowa)
Wystawa Jubileuszowa Opolskiego Towarzystwa Fotograficznego – Opole (wystawa zbiorowa)
III Ogólnopolska Wystawa Fotografii Amatorskiej „Zabytki” – Zamość (wystawa zbiorowa; Nagroda Muzeum Ziemi Zamojskiej za całość prac)
II Międzynarodowa Wystawa Fotograficzna Miast Zaprzyjaźnionych – Opole (wystawa zbiorowa)
Internationale Herrschinger Fotowoche 1971 – Herrsching am Ammersee (Niemcy; wystawa zbiorowa)

1972

„W małych miasteczkach” – Opole, Brzeg, Kędzierzyn, Prudnik, Koźle
Ogólnopolskie Konfrontacje Fotograficzne – Gorzów (wystawa zbiorowa)
Ogólnopolska Wystawa Fotograficzna „Człowiek i jego praca” – Opole (wystawa zbiorowa; III nagroda za fotografie: „Stary fachowiec”, „Cementownia Odra I”, „Brygada z Cementowni Odra”) – Bydgoszcz
„Opolanki” – Opole (wystawa zbiorowa)
VII Międzynarodowy Salon Fotografii Artystycznej – Katowice (wystawa zbiorowa)
XXVI Salon Fotografico Internacional – Balneario de Panticosa, Huesca (Hiszpania; wystawa zbiorowa)

1973

„Fotografika krajoznawcza” – Warszawa (wystawa wspólna z Tadeuszem Budzińskim i Pawłem Pierścińskim)
IV Konfrontacje Fotograficzne – Gorzów (wystawa zbiorowa)
V Ogólnopolska Wystawa Fotografii Krajoznawczej „Zabytki” – Zamość (wystawa zbiorowa; III nagroda)
Internationale Seefelder Fotowoche 1973 – Seefeld (Austria; wystawa zbiorowa)
Międzynarodowa Wystawa Fotograficzna „INTERCLUB ’73” – Poczdam (Niemcy; wystawa zbiorowa)

1974

„Turystyka na Opolszczyźnie” – Opole
VI Ogólnopolska Wystawa Fotografii Krajoznawczej „Zabytki” – Zamość (wystawa zbiorowa; III nagroda)
III Wystawa Fotografów Krajoznawców Polski – Opole (wystawa zbiorowa)

1975

„Śląsk Opolski” – Warszawa, Opole (w zbiorach Muzeum Wsi Opolskiej)
„Portret Ziemi Polskiej” – Poczdam (Niemcy; wystawa wspólnie z Pawłem Pierścińskim)
Ogólnopolska Wystawa Fotografii Artystycznej „Konfrontacje ’75” – Lublin (wystawa zbiorowa; dyplom Fotoklubu „Zamek” za zestaw prac pt. „Wydarzenie”)

1976

„Eseje fotograficzne” – Opole, Łódź, Kielce (w zbiorach Biura Wystaw Artystycznych w Opolu)
Wystawa prac – Racibórz
„Eseje krajoznawcze” – Kielce, Nowy Sącz, Opole
VII Ogólnopolska Wystawa Fotografii Krajoznawczej „Zabytki” – Zamość (wystawa zbiorowa; II nagroda)

1977

„Kobieta”– Opole (fotografie reportażowe)
„Zabytki Piastów Śląskich” (w dyspozycji Biura Wystaw Artystycznych w Opolu)
„Architektura Nysy” (w dyspozycji Biura Wystaw Artystycznych w Opolu)
„Krajobrazy z okolic Góry Św. Anny (w dyspozycji Biura Wystaw Artystycznych w Opolu)
„Plener malarski na Górze Św. Anny” – Opole
„Eseje krajoznawcze” – Kielce
V Biennale Krajobrazu Polskiego – Kielce (wystawa zbiorowa)

1978

„Dywilan” – Łódź (wystawa zbiorowa)
„Portret artysty” – Opole (wystawa w ramach Międzynarodowego Pleneru Malarskiego „Paczków ’78”; w zbiorach Związku Polskich Artystów Plastyków Opole)
VIII Ogólnopolska Wystawa Fotografii Krajoznawczej „Zabytki” – Zamość (wystawa zbiorowa; II nagroda)
Wystawa Delegatury Związku Polskich Artystów Fotografików w Opolu – Opole (wystawa zbiorowa)
„W kręgu krajoznawstwa” – Kraków (wystawa zbiorowa)
Poplenerowa Wystawa Fotografii Aktu „Karpacz ’78” – Warszawa (wystawa zbiorowa)

1979

„Etiuda taneczna” – Opole, Warszawa (w zbiorach Biura Wystaw Artystycznych Opole)
„Zielone Kurpie” – Ostrołęka (w zbiorach Muzeum Okręgowego w Ostrołęce)
„Idąc ulicą” – Warszawa (wystawa zbiorowa w ramach wystawy „Nasza Warszawa”)
„Emocje” – Warszawa
„Portret artysty” – Opole (wystawa w ramach Międzynarodowego Pleneru Malarskiego „Paczków ’79”; w dyspozycji Związku Polskich Artystów Plastyków Opole)
„Opole w latach siedemdziesiątych” – Opole
„Wszystkie dzieci są nasze” – Opole (wystawa zbiorowa)
„Dialog” – Opole (etiuda fotograficzna)
„Portrety z teki artysty fotografika Fryderyka Kremsera” – Opole
„Nasza Warszawa” – Warszawa (wystawa zbiorowa)
„Sztuka ludowa i jej twórcy” – Chełm (wystawa zbiorowa; II nagroda za cykl prac pt. „Kurpiowskie okna”)
VI Biennale Krajobrazu Polskiego – Kielce (wystawa zbiorowa)
„Plac budowy – Polska” – Opole (wystawa wspólna z Andrzejem Przedlackim)

1980

„Przeznaczone do rozbiórki” – Opole
„Spotkania za Bosforem” – Opole
„Cisza – próba trwa” – Opole (wystawa zbiorowa)
„W Krakowie” – Warszawa (wystawa zbiorowa; w zbiorach Centralnego Biura Wystaw Artystycznych)

1981

„Etiudy” – Katowice
V Wystawa Delegatury Związku Polskich Artystów Fotografików w Opolu – Opole (wystawa zbiorowa)
Wystawa Poplenerowa „Jura ’81” – Kielce, Warszawa, Opole, Częstochowa, Jastrzębie Zdrój (wystawa zbiorowa)
„Biosfera ’81” – Lublin

1982

„Mimesis” – Opole (wystawa z okazji 25-lecia pracy twórczej)
„Szymon Koszyk Civis Opoliensis” – Opole
Dolnośląski Plener Aktu „Książ ’82” – Wałbrzych (wystawa zbiorowa)

1984

„Qui a Monte Cassino” – Opole
„Reminiscencje” – Opole, Moszna
„Secesja w architekturze Opola” – Opole
„Ceres opolska” – Opole

1985

„Opole dawniej i dziś” – Opole
„Biecz ’84” – Opole (wystawa zbiorowa)
„Polska współczesna fotografia artystyczna” – Wrocław (wystawa zbiorowa)

1986

„Zamość w fotografii Fryderyka Kremsera” – Zamość
„Sam z przyrodą tylko” – Opole
„Szczyty” – Opole

1987

„Z opuszczonymi skrzydłami” – Opole, Kielce

1988

„Zamość 1971–1985” – Zamość
„Dotknąć spojrzeniem” – Opole (wystawa z okazji 35-lecia pracy twórczej)

1990

„Drzewne Szlonzko” – Opole
„Kolorowe plenery” – Opole
„Szwarne Śląsko Nasze” – Opole

1992

„Moja Opolszczyzna 1957–1990” – Opole
„Kontynuacje” – Opole (wystawa wspólna z Waldemarem Kremserem)

1993

„Portrety Śląskie Maksa Glauera i Fryderyka Kremsera” – Opole, Daniec
„Thomas Myrtek” – Opole
„Wiedeńskim szlakiem Elsnera” – Opole
„Wiosna w Opolu – kartki z albumu Kremsera” – Opole
„… o lasach, górach i potokach…” – Opole

1994

„Współczesna legenda” – Opole

1995

Civis Opoliensis’95” – Opole (wystawa pośmiertna w Filharmonii Opolskiej)

Odznaczenia i honorowe wyróżnienia

1955

Brązowy Krzyż Zasługi

1958

Brązowe Odznaczenie im. Janka Krasickiego

1964

Złota Odznaka PTTK

1968

Medal pamiątkowy PTTK „Aleksander Janowski”

1969

Zasłużony dla Miasta Opola

1970

Tytuł „Artysta Międzynarodowej Federacji Sztuki Artystycznej”

1971

Brązowa Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”

1972

Dyplom „Za wybitne osiągnięcia i zasługi na polu fotografiki krajoznawczej”

1973

Dyplom „Honorowy Fotograf Krajoznawca Polski”

1973

Medal 100-lecia Turystyki Polskiej

1974

Odznaka „Zasłużonemu Opolszczyźnie”

1974

Złota Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”

1974

Srebrna Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”

1975

Dyplom honorowy Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce

1977

Srebrna Odznaka im. Janka Krasickiego

1978

Medal im. Jana Bułhaka z dyplomem

1978

Złoty Krzyż Zasługi

Opracował Joachim Sosnowski

error: Materiał chroniony prawem autorskim.